Umuttepe Yargısal Retorik - Hasan Tutar, Mustafa Mert Alpbaz Umuttepe Yayınları

Önsöz.

Hukuk ve retoriksel dil ayrılmaz bir şekilde birbirine bağlıdır. Nihayet adalet sadece kuralların uygulanmasıyla değil, aynı zamanda gerekçelerin ifade edilmesiyle de ilgilidir. Mahkeme salonları, kelimelerin gücünün ön plana çıktığı ikna alanlarıdır. Bu kitap, yargı retoriğinin büyüleyici dünyasına girerek, yargıçların kararlarını sadece hukuk bildirileri olarak değil, aynı zamanda adalet anlayışını şekillendiren zorlayıcı anlatılar olarak nasıl oluşturduklarını araştırıyor. Yargı retoriği zengin ve çok yönlü bir çalışma alanıdır. Kitapta, yargıçların ve avukatların argüman oluşturmak, duyguları uyandırmak ve meşruiyet sağlamak için kullandıkları araçlar incelenmektedir. Çalışmada ayrıca yargıçların ikna edici bir dava oluşturmak için yasal emsalleri, olgusal ayrıntıları ve hatta tarihsel bağlamı nasıl bir araya getirdikleri keşfedilmektedir. Kitapta gerekçeli argüman ile duygusal manipülasyon arasındaki ince çizgi incelenerek, yargısal iknanın doğasında bulunan etik hususlar tartışılmaktadır. Kitap sadece hukukçular için değil aynı zamanda yargı dünyasında yer alan ve onun muhatabı olan herkese seslenmeyi hedeflemektedir. Yargıçların ve avukatların dili nasıl kullanmaları, argümanları ve karşı argümanları nasıl oluşturmaları gerektiği açıklanmaktadır. Kitap ayrıca dönüm noktası niteliğindeki davalardan, tarihsel analizlerden ve güncel tartışmalardan yararlanarak yargı retoriğinin ilgi çekici bir incelemesini sunmaktadır. İster bir hukuk profesyoneli ister bir hukuk öğrencisi ya da sadece dünyanın meraklı bir gözlemcisi olsun, kitap adaletin dili ve mahkeme salonundaki kelimelerin kalıcı gücü hakkında daha zengin bir anlayış sağlamayı amaçlamaktadır. Kitabın kapak tasarımını ve dizgisini büyük bir yetkinlikle gerçekleştiren ve zaman yönetimi konusundaki duyarlılığından dolayı Sanem Hande Bayramoğlu’na ve Umuttepe Yayınları’na çok teşekkür ediyoruz.

İçindekiler

Giriş 3

Birinci Bölüm

RETORİK KAVRAMI VE TARİHSEL BAĞLAMI

1.Retorik: Tanım ve Kavramsal İçerik 7

2.Retoriğin Tarihsel Bağlamı 15

3.Aristoteles ve Retorik Taktikler 26

3.1. Karakter ve Uzmanlık veya Ethos 28

3.2. Duygulara Hitap veya Pathos 30

3.3. Mantıksal Hukuki Argümanlar veya Logos 32

İkinci Bölüm

RETORİKLE İLGİLİ KAVRAMLAR

1.Retorik ve İkna 37

2.Retorik ve Hitabet 40

3.Retorik ve Belagat 44

4.Retorik ve Diyalektik 46

5.Retorik ve Manipülasyon 52

6.Retorik ve Polemik 55

7.Retorik ve Demagoji 58

Üçüncü Bölüm

ALGI YÖNETİMİNDE RETORİK TAKTİKLER

1.Algı Yönetiminde Retoriğin ve Dilin Gücü 75

1.1. Algı Kontrolü ve İtaat 77

1.2. Algı Yönetimi ve Rıza Üretimi 78

1.3. Bedenin Kontrolü ve Biyo İktidar 84

1.4. Algısal Süreçlerle İrade Kontrolü 86

2.Retorikte Dilin Stratejik Kullanımı 87

3.Retorik ve Zihin Menajerliği 90

Dördüncü Bölüm

RETORİK TÜRLERİ

1.Retorik Sınıflandırması 99

1.1. Siyasi/Müzakereci Retorik 100

1.2. Epideiktik Retorik 102

1.3. Yargısal Retorik 105

1.3.1. Hukuk Mesleğinde Yargısal Retorik 107

1.3.2. Yargı Retoriğinin Özellikleri 110

1.3.3. İkna İlkelerini Hukuki Argümanlara Uyarlamak 112

Beşinci Bölüm

YARGISAL RETORİKTE DİL VE ÜSLUP

1.Yargı Retoriğinin Amacı 115

2.İkna Edici Dilin Hukuk Sistemindeki Yeri 118

3.Yargı Retoriğinin Hukuk Sistemindeki Yeri 124

4.Yargı Retoriğinin İncelikleri 126

5.Hukuki Söylemin Şekillenmesinde Retoriğin Rolü 128

6.Yargı Retoriğinde Dil ve Üslup 131

7.Yargı Retoriğinde Kültürel ve Sosyal Bağlam 133

8.Yargısal Retorikte Sözlü Savunma Becerileri 135

9.Sözlü Savunmalarda Etkili İletişim Teknikleri 137

10.Mahkemeyi İkna Etme Taktikleri 140

11.Hukuki Yorumların Çerçevelendirilmesi 143

12.Yargı Retoriğinde Etik Hususlar 146

13.Yüksek Profilli Davalarda Etik Zorluklar 149

Altıncı Bölüm

ADLİ YARGIDA AKIL OYUNLARI

1.Adli Yargıda Etkili Argüman Oluşturma 153

2.Hukuki Muhakeme: Kıyaslar ve Entimemler 156

2.1. Kıyas veya Tasım 156

3.Karşıt Argümanları Parçalara Ayırma. 161

4.Hukuki Argümanların Organizasyonu 165

5.Kanıta Dayalı Argüman Oluşturma 167

6.Karşı Argümanlar ve Çürütme Teknikleri 170

7.Tümdengelim ve Tümevarım Argümanları 172

7.1. Tümdengelimsel Önermeler 173

7.2. Tümevarımsal Önermeler 174

8.Mahkemelerde Etkili Sözlü Savunma Stratejileri 175

9.Mahkeme Salonlarında Konuşma Taktikleri 178

9.1.Konuları Çerçeveleme ve Kanıtları Düzenleme Teknikleri 179

9.2. Strateji Olarak Mecazi Dil Kullanmak 181

9.3. Sunum ve Üslup: Sözlü Savunma Sanatı 184

10.Mahkeme Salonlarında Görgü Kuralları 186

Yedinci Bölüm

TÜRK HUKUKSAL METİNLERİNDE RETORİK

1.Hukuki Metinler Üzerinde Örnek Olay İncelemeleri:

Yassıada Yargılamaları Örnek Olayları 189

2.Yassıada’da Anayasa ve Propaganda Davaları 194

3.Mahkeme Tutanaklarından Retorik Teknikleri 197

3.1. Yassıada Davalarında Argümanların Yapısı 200

3.2. Çürütme Teknikleri 203

3.3.1. Konu Çerçeveleme ve Kanıtları Düzenleme 211

3.3.2. Akıl Yürütmeler 218

3.3.3. Karşıt Argümanları Parçalara Ayırma 226

3.3.4. Potansiyel Önyargıları Öngörmek 231

4.Savunmada Verileri ve Tanıklığı Kullanma 235

5.Emsal Kararları ve Yerleşik Hukuk İlkelerini Dikkate Alma 237

6.Vurgu ve Netlik İçin Retorik Araçlar Kullanma 238

7.Sokrates Savunmasının Çağdaş Yargısal Retorik Açısından

Analizi 243

KAYNAKÇA 251

RETORİK SÖZLÜĞÜ 263