Temsil Tesir Medeni Hukuk Çalışma Kitabı - Bahar Yıldızhan Temsil Yayınları
İÇİNDEKİLER
Medeni Hukuk
Birinci Bölüm
I. Medeni Hukukta Temel Kavramlar...................................................................................... 1
II. Hukuk Kuralarının Diğer Kurallarla İlişkisi........................................................................... 2
III. Hukuk Kurallarına İlişkin Çeşitli Ayrımlar........................................................................... 3
IV. Hukuk Kurallarının Türleri.................................................................................................. 4
A. Emredici Kurallar..................................................................................................... 4
B. Tanımlayıcı Kurallar................................................................................................. 5
C. Yedek Hukuk Kuralları.............................................................................................. 5
V. Hak Kavramı ve Hakkın Türleri............................................................................................ 6
A. Özel Haklar.............................................................................................................. 6
B. Devredilebilen - Devredilmeyen Ayrımı................................................................... 7
C. Alelade - Yenilik Doğuran Hak Ayrımı...................................................................... 8
Medeni Hukuk................................................................................................................... 9
I. Medeni Hukukun Kaynakları................................................................................................ 9
A. Şekli Kaynaklar........................................................................................................ 9
B. Yardımcı Kaynaklar................................................................................................ 11
II. Medeni Kanunun Uygulanması........................................................................................ 11
A. Yer Yönünden Uygulanması................................................................................... 11
B. Zaman Yönünden Uygulanması............................................................................. 11
C. Anlam Bakımından Uygulanması........................................................................... 13
III. Yorum Metodları............................................................................................................. 13
İkinci Bölüm
Medeni Hukuk Başlangıç Hükümleri............................................................................... 14
I. Hukukun Uygulanması ve Kaynakları................................................................................. 14
A. Kanun Boşluğu...................................................................................................... 14
B. Kanun Boşluğunun Doldurulması.......................................................................... 14
C. Hukuk Boşluğu....................................................................................................... 14
D. Hukuk Boşluğunun Doldurulması.......................................................................... 15
E. Hakimin Hukuk Yaratırken Başvuracağı Yöntemler................................................ 16
1. Kıyas.................................................................................................................. 16
2. Hukukun Genel İlkelerine Başvurma Veya Doğrudan Doğruya Kural Koyma..... 17
F. Boşluk Sayılmayacak Haller.................................................................................... 17
1. Hukuk Dışı Alan................................................................................................. 17
2. Kasıtlı Susma (Bilerek Susma)........................................................................... 17
3. Kanun Eksikliği................................................................................................... 18
4. Kanunun Bizzat Kıyası Öngördüğü Durumlar..................................................... 18
5. Kural İçi Boşluk.................................................................................................. 19
6. Bilinçli Boşluk.................................................................................................... 19
7. Örtülü Boşluk.................................................................................................... 19
II. Dürüstlük Kuralı................................................................................................................ 19
A. Hakkı Kötüye Kullanma Yasağı............................................................................... 20
III. İyi Niyet............................................................................................................................ 21
A. Kullanım Alanı....................................................................................................... 21
B. Niteliği................................................................................................................... 21
C. Kanundan Doğan Bilme Zorunluluğu..................................................................... 21
D. Kanunun İyi Niyete Sonuç Bağladığı Hallere Örnekler........................................... 22
IV. Hâkimin Takdir Yetkisi...................................................................................................... 24
V. Genel Nitelikli Hükümler................................................................................................... 25
VI. İspat Yükü........................................................................................................................ 26
VII. Resmi Belgelerle İspat.................................................................................................... 27
Üçüncü Bölüm
Kişiler Hukuku....................................................................................................................... 27
I. Gerçek Kişiler (Hakiki Şahıslar).......................................................................................... 27
A. Kişiliğin Başlangıcı ve Sona Ermesi........................................................................ 28
1. Kişiliğin Başlangıcı.............................................................................................. 28
2. Kişiliğin Sona Ermesi.......................................................................................... 30
a. Ölüm............................................................................................................... 30
b. Ölüm Karinesi................................................................................................. 31
c. Gaiplik Kararı.................................................................................................. 32
d. Gaiplik Kararının Hükümleri........................................................................... 34
B. Kişiliğin Ehliyetleri ................................................................................................ 35
a. Hak Ehliyeti (Medeni Haklardan Yararlanma Ehliyeti)...................................... 35
b. Fiil Ehliyeti (Medeni Hakları Kullanma Ehliyeti - Bizzat Hareket Etme İktidarı).37
Fiil Ehliyetinin Şartları..................................................................................................... 37
1. Ayırtım Gücüne (Temyiz Kudreti) Sahip Olmak (Mümeyyiz Olmak)................... 37
2. Ergin (Reşit) Olmak............................................................................................ 38
3. Kısıtlı (Mahçur) Olmamak.................................................................................. 38
Kısıtlanmanın Hüküm ve Sonuçları................................................................................. 39
c. Fiil Ehliyetine Göre Gerçek Kişilerin Sınıflandırılması ...................................... 40
1. Tam Ehliyetliler.................................................................................................. 40
2. Tam Ehliyetsizler................................................................................................ 40
3. Sınırlı Ehliyetsizler.............................................................................................. 42
4. Sınırlı Ehliyetliler................................................................................................ 44
C. Kişiliğe Bağlanan Bazı Sonuçlar............................................................................. 45
1. Kişilik Haklarının Korunması.............................................................................. 45
a. Kişiliğin İçe Karşı Korunması.......................................................................... 46
b. Kişiliğin Dışa Karşı Korunması........................................................................ 46
c. Kişiliği Koruyan Davalar................................................................................. 47
II. Yerleşim Yeri (İkametgah)................................................................................................. 48
III.Hısımlık............................................................................................................................. 49
Hısımlığın Önemi............................................................................................................. 50
IV. İsim ve İsmin Korunması.................................................................................................. 51
V. Kişisel Hal Sicilleri............................................................................................................. 52
VI. Tüzel Kişiler (Hükmi Şahıslar)........................................................................................... 53
A. Tüzel Kişilerin Ehliyetleri ....................................................................................... 54
1. Hak Ehliyeti........................................................................................................ 54
2. Fiil Ehliyeti.......................................................................................................... 54
B. Tüzel Kişiliğin Sona Ermesi..................................................................................... 55
C. Sona Eren Tüzel Kişilerde Malların Özgülenmesi................................................... 55
VII. Dernekler....................................................................................................................... 55
A. Derneğin Kişilik Kazanması.................................................................................... 55
B. Derneğin Kurucu Belgesi (Dernek Tüzüğü)............................................................ 56
C. Derneğin Adı ve Merkezi....................................................................................... 56
D. Derneğin Amacı..................................................................................................... 57
E. Kamu Yararına Çalışan Dernekler.......................................................................... 57
F. Dernek Kurma Hakkı.............................................................................................. 57
G. Derneklerde Üyelik............................................................................................... 58
H. Derneğin Organları................................................................................................ 59
Zorunlu Organlar ............................................................................................................ 59
1. Genel Kurul........................................................................................................ 59
2. Yönetim Kurulu.................................................................................................. 61
3. Denetleme Kurulu.............................................................................................. 61
4. Üst Kuruluşlar.................................................................................................... 62
İ. Uluslararası Faaliyet ve Yabancı Dernekler............................................................. 62
J. Derneklerde Gelir Elde Etme.................................................................................. 63
K. Derneğin Sona Ermesi........................................................................................... 63
L. Sona Eren Derneğin Tasfiyesi ................................................................................ 64
VIII. Vakıflar.......................................................................................................................... 64
A. Kuruluşu................................................................................................................ 64
B. Tüzel Kişilik Kazanması........................................................................................... 65
C. Vakıflarda Amaç..................................................................................................... 65
D. Yönetimi ve Zorunlu Organlar............................................................................... 66
E. Sona Erme ve Mal Varlığının Tahsisi...................................................................... 66
F. Uluslararası Faaliyet............................................................................................... 67
G. İktisadi İşletme ve Şirket Kurulması...................................................................... 67
Dördüncü Bölüm
Aile Hukuku..................................................................................................................... 67
Evlilik Hukuku.................................................................................................................. 68
I. Nişanlanma ....................................................................................................................... 68
A. Nişanlanmanın Şartları.......................................................................................... 68
B. Nişanlılığın Hükümleri........................................................................................... 71
C. Nişanlılığın Sona Ermesi........................................................................................ 72
D. Sona Ermenin Sonuçları........................................................................................ 72
1. Hediyelerin Geri Verilmesi................................................................................ 73
2. Tazminat............................................................................................................ 73
II. Evlenme............................................................................................................................ 76
Evlenmenin Şartları......................................................................................................... 76
A. Evlenmenin Maddi Şartlar .................................................................................... 77
1. Evlenme Ehliyeti................................................................................................ 77
2. Evlenme Engelleri.............................................................................................. 79
a. Kesin Evlenme Engelleri................................................................................ 79
b. Kesin (Bozucu) Olmayan Evlenme Engelleri.................................................. 81
B. Evlenmenin Şekli Şartları....................................................................................... 81
III. Evliliğin Genel Hükümleri................................................................................................ 84
A. Eşlerin Kişisel İlişkileri ile İlgili Hükümler............................................................... 84
1. Eşlerin Hak ve Yükümlülükleri........................................................................... 84
2. Evlilik Birliğini Temsil......................................................................................... 87
3. Evlilik Birliğinin Korunması................................................................................ 88
B. Eşlerin Mali İlişkileri ile İlgili Hükümler.................................................................. 88
C. Edinilmiş Mallara Katılma Rejimi........................................................................... 89
1. Edinilmiş Mal..................................................................................................... 89
2. Kişisel Mallar..................................................................................................... 90
3. Mallar Üzerinde Yönetim, Yararlanma ve Tasarruf............................................ 90
4. Edinilmiş Mallara Katılma Rejiminin Sona Ermesi............................................. 90
5. Mal Rejiminin Tasfiyesi...................................................................................... 91
D. Seçimlik Mal Rejimleri........................................................................................... 94
E. Olağanüstü Mal Rejimi.......................................................................................... 94
IV. Evliliğin Sona Ermesi........................................................................................................ 96
A. Ölüm - Ölüm Karinesi - Gaiplik - Cinsiyet Değişikliği Nedeniyle Sona Erme.......... 96
B. Evlenmenin Hükümsüzlüğü Halleri........................................................................ 96
1. Evlenmenin Yokluğu.......................................................................................... 96
2. Evlenmenin Butlanı........................................................................................... 97
a. Evliliğin Mutlak Butlanı.................................................................................. 97
b. Evliliğin Nispi Butlanı..................................................................................... 98
c. Butlan Kararının Sonuçları............................................................................. 99
3. Boşanma........................................................................................................... 99
Boşanma Sebepleri....................................................................................................... 100
a. Özel Boşanma Sebepleri.............................................................................. 100
b. Genel Boşanma Sebepleri........................................................................... 102
4. Boşanma Davası.............................................................................................. 103
5. Boşanmanın Hukuki Sonuçları......................................................................... 104
V. Hısımlık Hukuku.............................................................................................................. 108
A. Soybağı................................................................................................................ 108
Çocuk ile Ana Arasında.................................................................................................. 108
Baba ile Kurulan Soybağı............................................................................................... 109
1. Ana ile Evlilik................................................................................................... 109
2. Tanıma............................................................................................................. 110
3. Babalık Hükmü (Babalık Davası)...................................................................... 112
Evlat Edinme................................................................................................................. 113
Soybağının Hükümleri................................................................................................... 116
Soybağının Reddi Davası............................................................................................... 116
B. Velayet................................................................................................................. 118
1. Velayetin Kapsamı........................................................................................... 112
2. Velayetin Kaldırılması...................................................................................... 119
3. Çocuğun Malları.............................................................................................. 120
C. Vesayet Hukuku................................................................................................... 121
1. Vesayet Daireleri:............................................................................................ 121
2. Vasi ve Kayyım................................................................................................. 123
3. Koruma Amacıyla Özgürlüğün Kısıtlanması..................................................... 126
Beşinci Bölüm
Eşya Hukuku....................................................................................................................... 128
I. Temel Kavramlar.............................................................................................................. 128
A. Eşya Kavramı....................................................................................................... 128
B. Eşya Türleri.......................................................................................................... 129
C. Zilyetlik................................................................................................................ 133
Zilyetliğin Türleri........................................................................................................... 134
Zilyetliğin Konusu.......................................................................................................... 136
Zilyetliğin Kazanılması................................................................................................... 136
Zilyetliğin Kaybedilmesi................................................................................................. 138
Zilyetliğin Korunması..................................................................................................... 138
Zilyetliğin Hak Karinesi Olarak Korunması..................................................................... 140
Taşınır Davası (Zilyetliğe Haklılık Davası)....................................................................... 140
Geri Verme ile Yükümlü Olan Zilyedin (Haksız Zilyedin) Sorumluluğu.......................... 141
D. Tapu Sicili............................................................................................................ 142
Tapu Siciline Hakim Olan Prensipler.............................................................................. 143
1) Taşınmaza Sayfa Açılması İlkesi:...................................................................... 143
2) Açıklık (Aleniyet) İlkesi:................................................................................... 144
3) Tescil İlkesi: .................................................................................................... 144
4) İlliyet (Sebep-Sonuç-Nedensellik) İlkesi:......................................................... 144
5) Tapuya Güven İlkesi:....................................................................................... 145
6) Devletin Kusursuz Sorumluluğu İlkesi:............................................................ 146
Tapu Siciline Yapılan İşlemler........................................................................................ 147
A. Kayıt.................................................................................................................... 147
B. Tescil.................................................................................................................... 147
C. Şerh:.................................................................................................................... 148
D. Beyan.................................................................................................................. 152
E. Ayni Haklar.......................................................................................................... 152
Ayni Hakların Diğer Haklardan Farkı:............................................................................ 153
Ayni Haklara Hakim Olan İlkeler.................................................................................... 154
Ayni Hakların Tasnifi:..................................................................................................... 155
Mülkiyet Hakkı.............................................................................................................. 157
Mülkiyetin Türleri.......................................................................................................... 160
1. Paylı (Ortak - Müşterek) Mülkiyet:.................................................................. 160
2. İştirak Halinde (El Birliği) Mülkiyet.................................................................. 165
Menkul (Taşınır) Mülkiyeti............................................................................................ 165
Gayrimenkul (Taşınmaz) Mülkiyeti:............................................................................... 167
Haksız İnşaat................................................................................................................. 167
Taşkın Yapı..................................................................................................................... 168
Taşınmaz Mülkiyetinin Kazanılması............................................................................... 168
1. Aslen Kazanma:............................................................................................... 168
2. Devren Kazanma:............................................................................................ 170
Sınırlı Ayni Haklar: ........................................................................................................ 170
A. İrtifak Hakları....................................................................................................... 170
1. İntifa Hakkı...................................................................................................... 171
2. Oturma (Sükna) Hakkı..................................................................................... 172
3. Üst Hakkı......................................................................................................... 172
4. Kaynak Hakkı................................................................................................... 173
5. Diğer İrtifak Hakları:........................................................................................ 173
B. Taşınmaz Yükü (Gayrimenkul Mükellefiyeti):....................................................... 174
C. Rehin Hakları....................................................................................................... 174
1. Taşınmaz Rehni............................................................................................... 175
Taşınmaz Rehninin Türleri............................................................................................. 175
a. İpotekli Borç Senedi.................................................................................... 175
b. İrad Senedi:................................................................................................. 175
c. İpotek:......................................................................................................... 176
2. Kanuni Rehin................................................................................................... 176
İpoteğin Tabi Olduğu İlkeler.......................................................................................... 177
1. Aleniyet (Açıklık) İlkesi.................................................................................... 177
2. Belirlilik İlkesi.................................................................................................. 177
3. Teminat İlkesi.................................................................................................. 178
4. Sabit Dereceler İlkesi;...................................................................................... 178
3. Taşınır Rehni.................................................................................................... 180
A. Teslim Şartlı Rehin............................................................................................... 180
B. Hapis Hakkı.......................................................................................................... 182
C. Alacaklar ve Diğer Haklar Üzerinde Rehin........................................................... 183
Altıncı Bölüm
Miras Hukuku................................................................................................................ 183
Miras Bırakan (Muris).................................................................................................... 184
Tereke............................................................................................................................ 184
I. Miras Hukuku Kuralların Diğer Hukuk Kuralları ve Haklarla İlişkisi.................................. 184
II. Mirasçı............................................................................................................................ 187
A. Mirasçılık Sıfatı.................................................................................................... 188
B. Ölüme Bağlı Tasarruf........................................................................................... 188
C. Kanuni Mirasçılar................................................................................................. 191
D. Zümre Sistemi..................................................................................................... 191
a. Birinci Zümrenin Mirasçılığı......................................................................... 193
b. İkinci Zümrenin Mirasçılığı.......................................................................... 194
c. Üçüncü Zümreden Mirasçılar...................................................................... 195
E. Devlet.................................................................................................................. 195
F. Sağ Kalan Eş......................................................................................................... 196
Sağ Kalan Eşin Yasal Miras Payı..................................................................................... 197
G. Mahfuz Hisse (Saklı Pay)..................................................................................... 198
Saklı Payın Temel Özellikleri:......................................................................................... 199
H. Mahfuz Hisseli Mirasçılar ve Hisseleri................................................................. 200
III. Terekenin Hesaplanması................................................................................................ 203
A. Mirasa İlişkin Diğer Kuralların Saklı Paya Etkisi:................................................... 206
B. Tenkis Davası....................................................................................................... 207
Davacıları ...................................................................................................................... 207
Davalıları....................................................................................................................... 209
Usulü............................................................................................................................. 209
C. Tenkise Tâbi Sağlar Arası Kazandırmalar.............................................................. 210
D. Mirasçılıktan Çıkarma.......................................................................................... 211
IV. Ölüme Bağlı Tasarruflar................................................................................................. 213
A. Şekli Anlamda Ölüme Bağlı Tasarruflar .............................................................. 213
1. Vasiyet............................................................................................................. 213
2. Miras Sözleşmesi............................................................................................ 216
Türleri:........................................................................................................................... 216
Miras Sözleşmesinin Ortadan Kalkması........................................................................ 216
B. Maddi Anlamda Ölüme Bağlı Tasarruflar:........................................................... 218
Ölüme Bağlı Tasarrufların İptali Davası......................................................................... 222
V. Mirasın İntikali (Geçişi) .................................................................................................. 223
Mirasın Açıldığı An:....................................................................................................... 223
Mirasın Açıldığı Yer:....................................................................................................... 223
Mirasın Geçmesinin Sonuçları....................................................................................... 225
A. Terekenin Mühürlenmesi.................................................................................... 226
B. Terekenin Defterinin Tutulması........................................................................... 226
C. Terekenin Resmen Yönetilmesi............................................................................ 226
D. Vasiyetnamenin Açılması.................................................................................... 227
VI. Mirasın Reddi:............................................................................................................... 228
1) Hükmi Red...................................................................................................... 228
2) Gerçek Red:..................................................................................................... 229
VII. Resmi Tasfiye................................................................................................................ 231
VIII. Miras Sebebiyle İstihkak Davası................................................................................... 232
IX. Miras Ortaklığı............................................................................................................... 233
X. Mirasta Denkleştirme..................................................................................................... 234
XI. Paylaşmanın Tamamlanması ve Sonucu........................................................................ 235
