Nisan Kitabevi İnsan Kaynakları Yönetimi - Serap Benligiray Nisan Kitabevi Yayınları

Önsöz

İnsan; doğan, büyüyen, kendini üretebilen ve ölen canlı bir organizmadır. Canlı bir organizma olarak insan doğadaki diğer biyolojik canlılar gibi, var oluşundan bugüne kadar olan yaşam serüveninde evrimsel bir süreçten geçmiştir. Doğada onu diğer canlılardan ayrıştıracak herhangi bir fiziksel üstünlüğe ya da ayrıcalığa sahip olmadığı halde insan, binyıllar boyunca varlığını sürdürebilmeyi ve kendi ayakları üzerinde durabilmeyi başarmıştır. İlave olarak aklını kullanabilen, özgür iradesiyle hareket edebilen, diğer insanlarla konuşarak iletişim kurabilen, farklı değerlere ve işilik özelliklerine sahip, her alanda yaratıcı, kendisini sanat yoluyla ifade edebilen... sosyal bir varlık olarak insan kendisine ayrı bir dünya yaratmıştır. Bu dünyanın en önemli bileşenlerinden biri de iş dünyasıdır. İş dünyası, içinde her türlü ürün ve hizmet üretiminin ve satışının yapıldığı kurum ve kuruluşlar; ekonomik ilişkilerin sürdürüldüğü platformlar; düzenleyici ve denetleyici mekanizmalar, kurum ve kuruluşlar; bilgi, teknoloji ve iletişim olanakları ile bu dünya içinde rolleri, görevleri ve sorumlulukları bulunan insanlar yer alır. İnsanlar iş dünyası için önemli bir kaynak olarak kabul edilir. Bir kaynak olarak insan, fiziksel, biyolojik ve sosyal varlığının yanı sıra sahip olduğu beceri, yetenek, yetkinlik, kişilik özellikleri, deneyim, çaba, sorumluluk, motivasyon vb. unsurlardan oluşan bir bütündür. İnsandan bir kaynak olarak söz ediyorsak, bu unsurları birlikte ele almak ve incelemek zorundayız.

İş dünyası içinde bulunan unsurların her birinin yönetilmesi gerekir. Bunun nasıl yapılacağı da üniversitelerin iktisadi ve idari bilimler alanındaki eğitim programları ya da bölümleri aracılığıyla öğretilir. İktisadi ve idari bilimler kapsamında önemli bir yeri olan işletme bölümleri öğrencilerini iktisat, maliye, yönetim bilimi, hukuk ve sayısal yöntemlerle birlikte genel olarak işletme yöneticiliği, üretim yönetimi, pazarlama, insan kaynakları, muhasebe ve finansman yönetimi bilim dallarında yetiştirmektedir. Oldukça geniş bir yelpazede eğitim gören işletmecilik öğrencilerinin çalışma alanları da bir o kadar geniştir.

İşletme eğitimini tamamlayan öğrenciler kamu ve özel sektöre ait kurum ve kuruluşlarda genellikle yetenekleriyle bağlantılı yöneticilik pozisyonlarında çalışırlar. İşletmeci çalıştığı kurumda kurumun sahip olduğu para, insan kaynağı, teknoloji, zaman vb. kıt kaynaklardan en etken biçimde yararlanmayı sağlayacak çalışma düzenini planlar, organize eder, diğer çalışanları yönlendirir, koordinasyonu sağlar ve sonuçları kontrol eder. Aynı zamanda bir işletmeci ürün iyileştirmesi, üretimin artırılması ve ürünlerin satılması için plan hazırlama, kuruma para kaynakları sağlama ve kurumun parasal olanaklarını en ekonomik biçimde dağıtma, en uygun elemanları bulup işe alma ve kurumun insan gücünü geliştirerek en verimli olacakları alanlarda çalıştırma gibi görevler yapar.

İşletme öğrencilerinin eğitiminde iş dünyasındaki bu unsurların yönetilmesiyle ilgili pek çok ders yer alır. Bunlar arasında İnsan Kaynakları Yönetimi Dersi önemli bir yere sahiptir. İnsan kaynakları yönetimi, bugün ve gelecekte örgüte rekabet avantajı sağlayacak insan kaynakların elde edilmesiyle, elde tutulmasıyla, örgütsel ve bireysel performansın artırılmasıyla ilgili politikaların ve stratejilerin oluşturulmasını, programların hazırlanmasını ve uygulanmasını içeren bir disiplindir.

İnsan kaynakları yönetimi, insan kaynakların diğer kaynaklarla birlikte nasıl sağlanacağına, nasıl istihdam edileceğine ve nasıl yönlendirileceğine ilişkin kavramsal bir çerçeve sunar. Bu kitap söz konusu çerçeveyle ilgili konuları kapsamaktadır.

Bu kitabın yazarı yaklaşık 20 yıldan bu yana araştırmalar yaparak, bildiriler sunarak, makaleler ve kitaplar yazarak insan kaynakları yönetimi alanına katkı yapmış olmanın yanı sıra lisans, yüksek lisans ve doktora düzeylerinde pek çok ders vermiş ve vermeye devam etmektedir. Bu kitap yapılan tüm çalışmalardan süzülen bilgi ve deneyimin ürünü olarak öğrencilere sunulmuştur. İnsan kaynakları yönetimi alanı çok geniştir. Bu nedenle de insan yönetimiyle ilgili her türlü konuyu kapsamına alabilir. Ancak kitabın kapsamı bu ilk baskıda önemli görülen konularla sınırlı tutulmuştur. Okuyucuların kitabın iyileştirileceğinden ve geliştirileceğinden kuşku duymamalarını dilerim. İlerleyen dönemlerde kitabın iyileştirilmesini ve geliştirilmesini sağlayacak önerilere açık olduğumun, hatta bundan büyük mutluluk duyacağımın bilinmesini isterim. 

Zaman ve emek harcamamı gerektiren bu kitap, eşim Prof. Dr. Yılmaz Benligiray'ın, evlatlarım Serdar ve Burak'ın, sevgili annemin anlayışları ve hoşgörüleri sayesinde hazırlanabilmiştir. Onlara minnet dolu sevgilerimi sunarım. Ayrıca kitabın basımında ve elinize ulaşmasında emeği geçen herkese teşekkürlerimi sunmayı bir borç bilirim. Kitabın değerli öğrencilerim için bilgilendirici, ufuk açıcı bir kaynak olmasını dilerim. Sevgiyle, saygıyla ve hoşça kalınız.

Prof. Dr. Serap Benligiray

Eskişehir, 2016