Hatiboğlu Önemlilik Testleri - Kadir Sümbüloğlu, Beyza Akdağ Hatiboğlu Yayıncılık

Önemlilik testleri biyoistatistiğin önemli bir bölümünü kapsamaktadır ve en fazla kullanılan yöntemlerdir. Önemlilik testleri karar vermek için kullanılır. Uygulanan test, gruplar arasında fark ya da farksızlık olduğunu belirtir her ikisi de bir karardır. Varılan karar, uygulanan yöntemin etkili ya da etkisiz olduğuna işaret eder ve sağlık personeli buna göre tam ve tedavi hizmetlerini düzenlemeye çalışır. Bu nedenle önemlilik testleri sağlık personeline yol gösteren yöntemlerdir.

Önemlilik testleri sağlık personeline karar verme işleminde yol gösteren yöntemler olduğundan; doğru olarak seçilmesi, uygulanması ve sonuçların doğru olarak yorumlanması gereklidir. Bu gerekliliğin yerine getirilmesi ise önemlilik testlerinin bilinçli kullanımı ile sağlanabilir.

Ancak yapılan bilimsel araştırmalar açıkça göstermektedir ki, önemlilik testlerinin bilinçli kullanım oranı çok düşüktür. Bunun önemli iki nedeni vardır: Birincisi uygulanacak testin araştırma yapıldıktan sonra kararlaştırılacağının sanılması, ikincisi ise paket programların danışmanlık alınmadan bilinçsizce kullanılmasıdır.

Araştırma yapıldıktan sonra hangi testin kullanılacağına karar vermek mümkün değildir. Kullanılacak önemlilik testinin varsayımları ve uygulanma koşulları araştırma düzenlenirken düşünülmeli, yerine getirilmeli ve veri bu koşullar göz önüne alınarak derlenmeli ki, veri derlendikten sonra bu test uygulanabilsin. Araştırma başında bu koşullar düşünülmeden derlenecek veriye uygun bir testi sonradan aramak, yapılabilecek en büyük yanlıştır ve uygulanan bu testten elde edilecek sonuç hiçbir zaman güvenilir olamaz.

Paket programlar ise sanıldığının tam tersine sadece bir hesap makinesidir. Bireylerin el ile yapamayacağı ya da doğru yapamayacağı matematiksel işlemleri doğru yapan bir araçtır. Hiçbir zaman ne doğru yöntemi seçme, ne elde edilen bulguları yorumlama gibi bir yetisi yoktur. Bu nedenle çoğu kez yapıldığı gibi "Veriler SPSS Paket Program ile değerlendirildi" ifadesinin hiçbir geçerliliği yoktur ve araştırmanın doğru değerlendirildiği ve uygun testin kullanıldığı izlenimini vermesi de mümkün değildir.

Bu kitabın amacı; kullanıcılara araştırmaya başlarken doğru testin nasıl seçileceği, veri derlendikten sonra uygulanacak testin koşullarının sağlanıp sağlanmadığının nasıl test edileceği, paket program yardımıyla testin nasıl uygulanacağı ve elde edilecek sonuçların nasıl yorumlanacağı konusunda bilgi ve becerilerini artırmak ve yol göstermektir.

Kitapta, paket programlarda bulunma olasılığı olmayan ya da bulunma olasılığı düşük oranda olan birkaç yöntem için hesaplama işlemleri verilmiştir. Ağırlık, uygulanacak doğru yöntemin seçimi ve test sonuçların doğru yorumlanması üzerine verilmiştir.

Kitabın sağlık personeline yararlı olması dileği ile.

Beyza Akdağ

Kadir Sümbüloğlu