Adalet Kalem Yazı İşleri Mevzuatı - Recep Akcan Adalet Yayınevi

Hukukumuz yönüyle kalem mevzuatı öncelikle; tüm yargı çeşitlerine dahil olan üst ve ilk derece mahkemelerinde dikkate alınması gereken kurallardır. Üst dereceli mahkemeler, Bölge adliye mahkemesi (istinaf mahkemesi), bölge idare mahkemesi, Anayasa Mahkemesi, Danıştay, Yargıtay gibi ikinci ve üçüncü dereceli mahkemelerdir.

Savcılık ve icra daireleri de bu mevzuata dahildir. Kazai mercileri, yalnızca yargı çeşidine dahil olan mahkemeler olarak anlamak doğru değildir. Mahkemeler yanında, savcılık, icra daireleri de kazai merci kavramının muhtevasındadır. Örneğin, Tebligat Kanunu m. 1’de yer alan -kazai merci- kavramından, tüm yargı çeşitlerindeki mahkemeler, savcılıklar ve icra daireleri de anlaşılmaktadır ve uygulama bu yöndedir. Kalem mevzuatına öncelikle, bu işlerle meşgul memur, müdür, zabıt katibi, mübaşir gibi görevlilerin dikkat etmesi gerekir.

Kalem mevzuatına, gerektiğinde bu belirtilen merciler dışındaki diğerleri de dahildir. Örneğin, Resmi Yazışmalarda Uygulanacak Usul Ve Esaslar Hakkında Yönetmelik gibi. Bu Yönetmelik m. 1 ve 2 hükmüne göre: -Bu Yönetmeliğin amacı; el yazısıyla atılan imza ile fiziksel ortamda veya güvenli elektronik imza kullanılarak elektronik ortamda yapılan resmî yazışmalara ilişkin kuralları belirlemek ve bilgi, belge veya doküman alışverişinin hızlı ve güvenli bir biçimde yürütülmesini sağlamaktır (m. 1/1). Bu Yönetmelik, bütün kamu kurum ve kuruluşlarını kapsar (m. 1/2). Bu hükmü geniş yorumlamak daha isabetli olacaktır. İlgili hükümlere; hakim, savcı, avukat, noter gibi hukukçu olan ve olmayan gerçek ve tüzel kişilerin de riayet etmesinde, uygulamada birliğin sağlanması, adalet, usul ekonomisi, insan hakları ve diğer ilke ve güzel değerler adına büyük yararlar vardır. Bu sebeple, Türkiye Noterler Birliği, Türkiye Barolar Birliği ve diğer kamu kurum ve kuruluşları mevzuata uymada en azami özen ve gayreti göstermelidir.

Kalem mevzuatı, belirtilen mercilerin ve gerçek kişilerin, yazışma ve diğer işlerinde uyulması gereken hususları ihtiva etmektedir. Mevzuat, yazılı ve yazılı olmayan kurallardan oluşur. Kalem mevzuatından ise; kalemle ilgili Anayasa, milletlerarası metinler, kanun, tüzük, yönetmelik, genelge gibi yazılı metinler anlaşılmalıdır. Yazılı olmayan uygulamaların kalem mevzuatına dahil olup olmayacağı hususu ise tartışılabilir.

Kurallar zinciri (normlar hiyerarşisi) uyarınca, çelişki halinde üst kurallar esas alınmalıdır. Kalem işlerinde, özel hüküm niteliğindeki kuralların öncelikle dikkate alınması gerekecektir.

Kur’an’da, Bakara suresinde yazım ile ilgili bazı hükümler vardır . Kalem teşkilatı ve oradaki görevliler hakkında Osmanlı Hukukunda , Alman ve Avusturya Hukukunda , Azerbaycan Hukukunda bazı düzenlemeler vardır.

Bu çalışma, kalemle ilgili bazı kuralların derlemesinden ibarettir. Bu konuda, Anayasa ve yargı çeşitlerine ait mevzuatta farklı veya benzer hükümler vardır. Tüm yargı ve idari birimlere ait, istisnalar dışında tek bir kalem mevzuatı yoktur. Resmi yazışmalarla ilgili yönetmelik bu istisnalardan birini oluşturmaktadır.