Adalet Ceza Yargılaması Hukukunda Kanun Yararına Bozma - A. Aydın Kuyucu Adalet Yayınevi

CMK’nun 309 ve 310 ncu Maddelerine İlişkin Açıklamalar

5237 ve 765 Sayılı Türk Ceza Kanununa İlişkin İçtihatlar

Özel Ceza Yasalarına İlişkin İçtihatlar

Ceza Yargılaması Hukukuna İlişkin İçtihatlar

Öğretide -olağanüstü temyiz- de denilen ve 1412 sayılı CMUK. nun 343. maddesinde düzenlenen -yazılı emir ile bozma- yasa yolu, 5271 sayılı CYY. nın 309 ve 310. maddelerinde -kanun yararına bozma- başlığı altında yeniden düzenlenmiştir.

Kanun yararına bozma yasa yolu ile hâkim veya mahkemelerce verilip istinaf veya temyiz incelemesinden geçmeksizin kesinleşen kararlardaki, maddî hukuka veya yargılama hukukuna ilişkin hukuka aykırılıkların giderilmesi ve ülke sathında uygulama birliğine ulaşılması amaçlanmıştır.

Bu yasa yolu, kesinleşen kararlardaki hukuka aykırılıkların giderilmesi ile adalet ve eşitliğin sağlanmasında son derece etkili olan bir olağanüstü yasa yoludur. 1 Haziran 2005 tarihinde ceza ve ceza yargılama hukukuna ilişkin birçok yasanın yürürlükten kalkması ve yeni yasaların yürürlüğe girmesi, kanun yararına bozma yolunun önemini ve işlevini artırmıştır. Kanun yararına bozma kararlarına yönelik itiraz başvuruları üzerine verilen Yargıtay Ceza Genel Kurulu kararları; bu yasa yolunun niteliği, işlevi, özelliği ve sonuçlarını ortaya koymasının yanında ceza ve ceza yargılaması yasalarında düzenlenen çok sayıda suçun ve/veya konunun aydınlatılmasını sağlamıştır.

Kitapta, kanun yararına bozma yasa yolunun; tanımı, tarihçesi, konusu, amacı, diğer olağanüstü yasa yollarına benzerlik taşıyan ve farklılık gösteren özellikleri, kanun yararına bozma yoluna başvurma yetkisi, koşulları, nedenleri ve evreleri ile kanun yararına bozma konusu edilen karar veya hükmün türü ve niteliği nazara alınarak sonuç ve etkileri sistematik bir biçimde ele alınmış, özellik arzetmesi nedeniyle güvenlik tedbirlerine ilişkin kararlar ile uyarlama yargılaması sonucu ittihaz edilen kararların yasa yararına bozulması ile mahkumiyet hükümlerine karşı hükümlü aleyhine kanun yararına bozma isteminde bulunulması hususları ayrı bir başlık altında değerlendirilmiştir.

Kitabın ilk baskısının uygulayıcılar arasında bir tür kaynak kitap olarak görülmesi ve ikinci baskısına ihtiyaç hissedilmesi üzerine; kitap yeniden gözden geçirilmiş, güncelleştirilmiş ve genişletilmiştir. Kitabın ikinci baskısında, ilk baskıda değinilen konuların bazılarına daha ayrıntılı olarak yer verilmeye çalışılmıştır. Bu kapsamda, örneğin; kanun yararına bozma yoluna başvurunun koşulları sistematik bir biçimde değerlendirilmiş, hukuka aykırılık nedenleri başlığı altında, suçun/fiilin niteliği, suçun unsurları, gerekçe, sübut, eksik soruşturma/kovuşturma konuları ile şahsi hakka ilişkin hukuka aykırılıklar ayrı alt başlıklar altında daha detaylı incelenmiş, hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı ile hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı verilmesi halinde açıklanmayan mahkumiyet hükmündeki hukuka aykırılıklar ayrı bir başlık altında ve etraflı bir şekilde irdelenmiş, Yargıtay tarafından verilen kararlar aleyhine kanun yararına bozma yasa yoluna başvurulup başvurulamayacağı hususu ile kanun yararına bozma istemi üzerine verilen kararlar aleyhine yasa yolu konusu detaylandırılmıştır. Kitaba, kanun yararına bozma kararının karara taraf olmayanlara etkisi, kanun yararına bozma kararı sonrası yargılamada zamanaşımı konuları eklenmiştir.

İçtihatlar bölümünde; kanun yararına bozma yasa yolu ile ilgili İçtihadı Birleştirme Kararlarına, 01. 06. 2005 tarihinden kitabın yayımı çalışması anına kadar yazımı tamamlanmış Ceza Genel Kurulu kararları ile 1412 sayılı Yasanın yürürlükte olduğu döneme ait olup güncelliğini halâ korumakta olan Ceza Genel Kurulu Kararlarına yer verilmiş, ayrıca sıklıkla karşılaşılabilecek değişik konulara ilişkin kanun yararına bozma istemlerine ilişkin daire kararları belirli bir sistematik içinde ve tasnif edilmiş bir biçimde okuyucuya sunulmuştur. İlk baskıda yer alan ancak güncelliğini yitiren Ceza Genel Kurulu kararları ile daire kararları içtihatlar kısmından çıkarılmış, aynı veya benzer konuya ilişkin olması nedeniyle tekrara neden olmamak için bazı Ceza Genel Kurulu kararlarının tarih ve sayısına, güncel içtihatların altında bilgi notu olarak yer verilmiştir.